Για την εξυπηρέτηση των σκοπών της ασφάλισης, τα αυτοκινούμενα οχήματα έχουν ταξινομηθεί αναλόγως της επικινδυνότητας – των οχημάτων στις παρακάτω κατηγορίες:
Χερσαία οχήματα πλην Σιδηροδρομικών οχημάτων – Τρένων
1) Ιδιωτικά επιβατικά,
2) Ιδιωτικά φορτηγά,
3) Επιβατικά Δημοσίας Χρήσεως,
4) Ταξί με μετρητή,
5) Φορτηγά Δημοσίας Χρήσεως,
6) Λεωφορεία Δημοσίας Χρήσεως,
7) Μοτοσικλέτες, Μοτοποδήλατα,
8) Αυτοκινούμενα μηχανήματα έργων & εργαλείων
π.χ. γερανοί, φορτωτές, προωθητήρες, γεωτρύπανα κλ..
Κάθε μία από τις παραπάνω κατηγορίες περιλαμβάνει υποκατηγορίες, οι οποίες αλλάζουν συνεχώς.
Τα χερσαία αυτά οχήματα, ως περιουσιακά στοιχεία, είναι εκτεθειμένα σε πλείστους όσους κινδύνους, έναντι των οποίων παρέχεται ασφαλιστική κάλυψη από τις Ασφαλιστικές Εταιρίες.
Συνήθεις αιτίες που προκαλούν τις ζημιές στα αυτοκίνητα, είναι κατά την κυκλοφορία τους. Η σύγκρουση με άλλα τροχοφόρα ή πρόσκρουση σε σταθερά αντικείμενα ή ανατροπή και η παρέκκλιση από την πορεία τους, με συνέπεια τις υλικές ζημίες μεταξύ των, καθώς και άλλων υπαιτιότητα αυτής – όπως και Σωματικών βλαβών, πρόσκαιρης – μερικής ή ολικής ανικανότητας ή ακόμη και απώλειας ζωής.
Οι ζημιές από Πυρκαγιά, λόγω τεχνικών προβλημάτων, είτε εν κινήσει, είτε σε στάση καθώς και από φυσικά φαινόμενα, κεραυνούς κλ.. , που μπορεί να συμβούν κατά την κατοχή μας. Κατά της ζημίας της Κλοπής - Μερικής ή Ολικής κλοπής.
Άλλες ζημιές που μπορεί να υποστεί ένα χερσαίο όχημα, είναι από πλημμύρες, κατολισθήσεις, χιονοστιβάδες, σεισμούς, τρομοκρατικές ενέργειες, οχλαγωγίες, πολιτικές ταραχές, κλ..
Επίσης κατά την μεταφορά εμπορευμάτων, με φορτηγά – νταλίκες και Ι.Χ.Ε. ή και με ferry
boat – κατά την μεταφορά από στεριά σε στεριά.
Όλες αυτές οι ίδιες ζημιές των αυτοκινούμενων οχημάτων, καλύπτονται από τις ασφαλιστικές εταιρίες, εφ’ όσον το επιθυμούν οι ιδιοκτήτες, με την καθιέρωση κάποιων απαλλαγών, ώστε να προσέχουν περισσότερο οι ασφαλισμένοι.
Σιδηροδρομικά Οχήματα
Οι ζημιές που μπορεί να υποστούν τα σιδηροδρομικά οχήματα, προέρχονται κυρίως από εκτροχιασμούς, προσκρούσεις σε προπορευόμενα ή σταθμευμένα οχήματα, ή ακόμα σε πλατφόρμες σιδηροδρομικών σταθμών.
Δεν αποκλείονται εξάλλου οι ζημιές που οφείλονται σε φωτιά, κεραυνό, σεισμούς, πλημμύρες, κατολισθήσεις, χιονοστιβάδες και λοιπών φυσικών φαινόμενων, πολιτικές ταραχές, τρομοκρατικές ενέργειες κλ..
Έναντι των παραπάνω κινδύνων παρέχεται η ασφαλιστική προστασία στα σιδηροδρομικά οχήματα, με διάφορους κατά περίπτωση όρους και συμφωνίες.
Αεροσκάφη
Οι ζημιές που μπορεί να υποστούν τα αεροσκάφη, μπορεί να αναφέρονται είτε στις ώρες που βρίσκονται στο έδαφος και κινούνται με τους τροχούς κατά την προσγείωση και απογείωση, ή κατά τις λοιπές μετακινήσεις εντός του αεροδρομίου, οπότε δεν αποκλείονται ζημιές από σύγκρουση, πρόσκρουση, ντεραπάρισμα ή εκτροπή από την πορεία, καθώς επίσης ζημιές από πυρκαγιά, από τα κάθε είδους φυσικά φαινόμενα, από πολιτικές ταραχές, τρομοκρατικές ενέργειες, οχλαγωγίες κλ..
Καθώς επίσης δεν αποκλείονται ακόμα και οι ζημιές από μερικές κλοπές.
Κατά τις ώρες πτήσεως εξάλλου εκτός από τις συγκρούσεις με άλλα αεροπλάνα και τις προσκρούσεις σε όρη, υψηλά κτίρια, αντένες κλ.. σταθερά εμπόδια, χίλιες αιτίες μπορεί να οδηγήσουν στην απώλεια στήριξης του αεροσκάφους και στην πτώση του στο έδαφος, οπότε η καταστροφή είναι βεβαία.
Οι αεροπειρατείες και οι τρομοκρατικές ενέργειες, που οδηγούν σε ολικές αεροπορικές
καταστροφές, είναι επίσης συνηθισμένες κατά τις ώρες πτήσεως στις μέρες μας.
φυσικά μεταξύ των υλικών ζημιών που ασφαλίζονται – είναι φυσικό να ασφαλίζουν κάθε είδους Σωματική βλάβη του προσωπικού και των επιβαινόντων και απώλειες αποσκευών τους.
Πλοία - Hull and Machinery
Θαλάσσια, Λιμναία και Ποτάμια Σκάφη
Η ασφάλιση των σωμάτων πλοίων, αδιακρίτως εάν είναι θαλάσσια ποτάμια ή λιμναία, αναφέρεται στο σκάφος στο μηχανολογικό και ηλεκτρολογικό του εξοπλισμό, καθώς και σε όλα τα άλλα συστήματα και εξαρτήματα που εξασφαλίζουν την ικανότητα πλεύσεως του πλοίου.
Οι κίνδυνοι έναντι των οποίων ασφαλίζονται τα πλοία, είναι η κακοκαιρία, η προσάραξη, η πρόσκρουση – σύγκρουση, η πυρκαγιά, κεραυνός, πολεμικά και άλλα κοινωνικά γεγονότα, μηχανικές βλάβες, βραχυκυκλώματα κλ..
Η ασφαλιστική σύμβαση λειτουργεί πάνω στο συμφέρον του πλοιοκτήτου επί του πλοίου, και καταρτίζεται για δώδεκα συνήθως μήνες.
To Institute of London Underwriters, έχει επεξεργαστεί σειρά ολόκληρη από ρήτρες που εφαρμόζονται στην ασφάλιση πλοίων, οι οποίες έχουν γίνει αποδεκτές από τη διεθνή ασφαλιστική και αντασφαλιστική αγορά, και προβλέπουν κάθε φορά τους καλυπτόμενους
κινδύνους και τις διάφορες εξαιρέσεις.
Η ρήτρα Institute’s Time Clause Hulls εφαρμόζεται επί εμπορικών σκαφών και οι ρήτρες Institute’s Yacht Clause ή Yacht and Racing Risk Extention Claus, αφορούν τα σκάφη
αναψυχής και αγώνων.
Οι ρήτρες αυτές έχουν διάφορες παραλλαγές, που αναφέρονται σε καλύψεις και εξαιρέσεις καλύψεως σύμφωνα με τις παραπάνω ρήτρες.
Μπορούν όμως να καλυφθούν και οι κίνδυνοι αυτοί κατά την κρίση του ασφαλιστικού πράκτορα, οπότε εφαρμόζονται ειδικές ρήτρες και εισπράττεται ειδικό ασφάλιστρο.
Μεταφερόμενα Εμπορεύματα (Cargoes)
Η ασφάλιση μεταφερομένων εμπορευμάτων αναφέρεται στα διακινούμενα, με όλα τα μεταφορικά μέσα, οικονομικά αγαθά, που είναι εκτεθειμένα σε όλους εκείνους τους κινδύνους που περιγράψαμε, πως είναι εκτεθειμένα τα χερσαία μεταφορικά μέσα, αυτοκίνητα και σιδηρόδρομοι, καθώς επίσης τα οποιαδήποτε πλωτά σκάφη και
αεροσκάφη.
Τα μεταφερόμενα εμπορεύματα είναι επιπλέον εκτεθειμένα σε κινδύνους φορτώσεως, εκφορτώσεως, μεταφορτώσεως, διαβροχής, απορρόφησης οσμών, αλλοιώσεων και λοιπών παρεμφερών κινδύνων, ανάλογα με τη φύση του φορτίου.
Ασφαλιστικό συμφέρον για τα μεταφερόμενα εμπορεύματα μπορεί να υπάρχει, είτε από την πλευρά του πωλητού είτε από την πλευρά του αγοραστού – φορτωτού ή παραλήπτου, ανάλογα με την εμπορική συμφωνία που υπάρχει μεταξύ τους.
1) Συμφωνία με τον όρο C.I.F. (Cost Insurance Freight), οπότε τα εμπορεύματα ταξιδεύουν με ευθύνη του φορτωτού και το ασφαλιστήριο συμβόλαιο συνοδεύει απ’ αρχής τα φορτωτικά έγγραφα, με τις προϋποθέσεις που ο όρος αυτός προβλέπει.
2) Συμφωνία με τον όρο F.O.B., οπότε τα εμπορεύματα ταξιδεύουν από τη φόρτωσή τους στο πλοίο, με ευθύνη του αγοραστού - παραλήπτου, που προχωρεί στην ασφάλιση με τους όρους που εκείνος κρίνει.
3) Συμφωνία με τον όρο F.A.S. (Free Alongside Ship).
Οι κίνδυνοι τότε τρέχουν για τον αγοραστή - παραλήπτη, μόλις ο πωλητής - φορτωτής εναποθέσει τα εμπορεύματα στην προβλήτα δίπλα στο πλοίο.
Ο παραλήπτης πρέπει να προχωρήσει τότε στην ασφάλιση με τους όρους που θα κρίνει.
Αναφερόμενοι στις ασφαλίσεις φορτίων, θα πρέπει να κάνουμε μία έστω και σύντομη αναφορά στους όρους της γενικής και της μερικής αβαρίας,
(General Average and Particular Average).
To δίκαιο της γενικής αβαρίας, διετυπώθη το πρώτον στο Νόμο των Ροδίων το 916 π.χ.
και προβλέπει πως - κάθε ηθελημένη θυσία μεταφερομένων εμπορευμάτων, η ηθελημένη δαπάνη που πραγματοποιείται χάριν του πλοίου ή του φορτίου, συνιστά γενική αβαρία και επιβαρύνει αναλογικά όλα τα διασωθέντα συμφέροντα.
Η μερική αβαρία αντιθέτως αναφέρεται σε απρόοπτα και τυχαία περιστατικά που πλήττουν τα συγκεκριμένα ασφαλισμένα αντικείμενα και όχι το σύνολο πλοίο και φορτίο και δεν πρέπει να συγχέεται με τη γενική αβαρία.
Ο όρος F.P.A. (Free Particular Average)
ελεύθερα μερικής αβαρίας – σημαίνει ότι ο Ασφαλιστής καλύπτει μόνο την ολική απώλεια (Total Loss), των ασφαλισμένων πραγμάτων.
Ενώ ο όρο Ρ.Α. Particular Average – μετά μερικής αβαρίας» σημαίνει πως καλύπτονται και οι μικροζημιές και οι μικροαπώλειες του φορτίου.
Πυρκαγιά και Στοιχεία της Φύσεως
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος στον οποίο είναι εκτεθειμένος ο υλικός πλούτος του σύγχρονου ανθρώπου, αλλά και το φυσικό περιβάλλον, είναι ο κίνδυνος πυρκαγιάς.
Οι μεγάλες καταστροφές που προκαλούνται από τον κίνδυνο αυτό, προβλημάτισαν και οδήγησαν τη σκέψη του ανθρώπου, στην επινόηση ενός ολόκληρου συστήματος πυροπροστασίας και πυρασφάλισης, ώστε με τις δύο αυτές σειρές μέτρων να προστατευθεί
η ζωή και η περιουσία από τον αφανισμό που προκαλεί η φωτιά.
Η έμφαση που έχει δοθεί στην πυροπροστασία και την πυρασφάλιση από τις σύγχρονες κοινωνίες, που θεσμοθέτησαν, οργάνωσαν και εξόπλισαν τις δραστηριότητες αυτές με τα τελειότερα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας, δικαιολογείται από τους παρακάτω
λόγους:
1) όλα τα μέλη του κοινωνικού συνόλου είναι εξίσου εκτεθειμένα στον κίνδυνο της φωτιάς
2) η συχνότητα των ζημιών από τις πυρκαγιές είναι πολύ μεγάλη
3) οι περισσότερες από τις ζημιές αυτές αναφέρονται σε καταστροφές τεράστιας εκτάσεως
4) είναι δύσκολο να αυτοπροστατευθεί κανείς από τον κίνδυνο της πυρκαγιάς, γιατί οι αιτίες προκλήσεως της είναι πάρα πολλές και οφείλονται συνήθως σε πράξεις ή παραλείψεις όλων των μελών του κοινωνικού συνόλου, που δεν ελέγχονται.
Το απλό ασφαλιστήριο πυρός προστατεύει τον ασφαλισμένο από ζημιές που προκαλούνται από φωτιά και κεραυνό. Επίσης από έκρηξη από ιδιοχρησιμοποιούμενη φιάλη υγραερίου, θερμοσίφωνα και λέβητα κεντρικής θέρμανσης, εκτός εάν υπάρχει αντίθετη συμφωνία.
Στις περιπτώσεις βραχυκυκλώματος δεν καλύπτονται οι ζημιές του μηχανήματος που προκάλεσε το βραχυκύκλωμα, αλλά μόνον οι ζημιές που προκάλεσε στην υπόλοιπη περιουσία.
Λοιπές Ζημιές Αγαθών
Στην κατηγορία αυτή υπάγονται οι ζημιές από χαλάζι και παγετό καθώς και οι ζημιές από κλοπή. Επειδή σε καμιά άλλη από τις κατηγορίες που αναφέρει, κατά την ταξινόμηση της ασφαλιστικής εργασίας που επιχειρεί το άρθρο 13 του Ν 400/70, δεν αρμόζει να ενταχθούν οι ζημιές οι οφειλόμενες στις πράξεις που χαρακτηρίζονται από την διεθνή ασφαλιστική πρακτική ως – war like operations, όπου εντάσσονται πολιτικές ταραχές, οχλαγωγίες, στάσεις λαϊκές, εξεγέρσεις, πολεμικοί κίνδυνοι, τρομοκρατικές ενέργειες, κακόβουλη βλάβη κλ.., κοινωνικά φαινόμενα, θα θεωρήσουμε τις ζημιές αυτές ως υπαγόμενες στην παρούσα κατηγορία. Το ίδιο μπορούμε να πούμε για τις ζημιές μηχανικών βλαβών.
Αστική Ευθύνη από Χερσαία Αυτοκινούμενα Οχήματα
Είτε την κρίνουμε από την άποψη διακινουμένων προσώπων και αγαθών, είτε την κρίνουμε από την άποψη των κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί σε οχήματα, δίκτυα αυτοκινητοδρόμων, συστήματα σηματοδοσίας και ρυθμίσεως κυκλοφορίας κλ.. ή ακόμα από την άποψη των απασχολουμένων σ’ αυτήν και στις συναφείς δραστηριότητες
εργατικών χεριών, η κυκλοφορία του αυτοκινήτου είναι μία από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις της σύγχρονης κοινωνικής και οικονομικής ζωής.
Η κυκλοφορία όμως του αυτοκινήτου έχει κι ένα άλλο θλιβερό – πρωτείο των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων καθώς και των ατυχημάτων λοιπών σωματικών βλαβών – αναπηριών, που δικαιολογούν τον χαρακτηρισμό που της αποδίδεται ως – μέτωπο της ασφάλτου.
Επειδή συνήθως τα τροχαία ατυχήματα οφείλονται σε πράξεις ή παραλείψεις των οδηγών, θεμελιώνουν, πέρα από τις ποινικές ευθύνες που επισύρουν πολλές φορές, και αστικές ευθύνες για καταβολή αποζημιώσεων για σωματικές βλάβες ή υλικές ζημιές προς τρίτους. Ο μεγάλος αριθμός των θυμάτων καθώς και η σημαντική έκταση των ζημιών δημιουργεί την ανάγκη εξασφαλίσεως των θυμάτων και κάλυψης των ζημιών αυτών.
Αυτός ήταν και ο λόγος της καθιέρωσης από την πλευρά του νομοθέτη της υποχρεωτικής ασφάλισης της αστικής ευθύνης του κυρίου, κατόχου και οιουδήποτε οδηγού του ζημιογόνου αυτοκινήτου.
Αστική Ευθύνη από Αεροσκάφη
Η αστική ευθύνη κυκλοφορίας, καλύπτεται για ορισμένες τουλάχιστον περιπτώσεις ατυχημάτων, από τις κατασκευάστριες Εταιρίες, ως – Αστική ευθύνη κυκλοφορίας προϊόντων.
Η αστική ευθύνη από τις αεροπορικές δραστηριότητες έναντι τρίτων, μη επιβαινόντων του αεροσκάφους, για σωματικές βλάβες και υλικές ζημιές καθώς και έναντι των επιβατών των αεροσκαφών, καλύπτονται από υψηλής εξειδικεύσεως Ασφαλιστές ή Μεσίτες που τοποθετούν τις εργασίες αυτές στην αγορά των Ε1ογά’8.
Αστική ευθύνη από Θαλάσσια, Λιμναία και Ποτάμια Σκάφη
Ο πλοιοκτήτης ευθύνεται για τις ζημιές που θα προκαλέσουν σε τρίτους, τα πλοία και τα πληρώματα του και υποχρεούται στις σχετικές αποζημιώσεις, γι’ αυτό και μεριμνά για την ασφάλισή του.
Οι παραπάνω ζημιές μπορεί να προκληθούν από πράξεις ή παραλείψεις των
πληρωμάτων:
1) σε μεταφερόμενα εμπορεύματα
2) σε μεταφερόμενους επιβάτες
3) σε άλλα πλοία, στα φορτία και τους επιβάτες που αυτά μεταφέρουν (σύγκρουση)
4) σε σταθερά αντικείμενα όπως προβλήτες, αποβάθρες κλ.. (πρόσκρουση)
5) στη θάλασσα από ρύπανση – πετρελαιοκηλίδες, απορρίμματα κλ..
Οι ευθύνες αυτές καλύπτονται μερικώς από αλληλοασφαλιστικές ενώσεις ή clubs, που συνιστούν και διατηρούν οι πλοιοκτήτες, π.χ. Protection and Indemnity Association (P.I.A.) παρά από την ελεύθερη ασφαλιστική αγορά.
